6 студзеня, ва ўрачыстасць Аб’яўлення Пана, у гродзенскай катэдральнай базыліцы святога Францішка Ксавэрыя адбылася святая Імша падзякі за служэнне Мітрапаліта Мінска-Магілёўскага на пенсіі арцыбіскупа Тадэвуша Кандрусевіча.

На Эўхарыстыі сабраліся шматлікія жыхары Гродна, каб памаліцца за шаноўнага юбіляра з нагоды яго 75-годдзя, а таксама выразіць яму ўдзячнасць за адданае служэнне Касцёлу ў нашай краіне.

Арцыбіскуп Кандрусевіч заснаваў Вышэйшую духоўную семінарыю ў Гродне, спрыяў вяртанню і адкрыццю каля 100 раней зачыненых касцёлаў, быў ініцыятарам выдання “Парадку Імшы” і “Катэхізіса” на беларускай мове, распачаўшы такім чынам справу адраджэння Касцёла ў Беларусі. 

Юбіляра прывітаў на пачатку Імшы біскуп Гродзенскі Аляксандр Кашкевіч, які назваў вялікай радасцю для горада над Нёманам тое, што арцыбіскуп прысутнічае на малітве разам з вернікамі ў катэдральным касцёле.

Іерарх падкрэсліў, што ў гэты дзень усе вернікі, прысутныя ў святыні, і тыя, хто далучаецца да іх духоўна праз інтэрнэт-трансляцыю, хочуць падтрымаць арцыбіскупа сваімі малітвамі, каб ён і далей мог верна, доўга і плённа служыць нашаму Касцёлу, які столькім яму ўдзячны.

На пачатку Імшы арцыбіскуп падзякаваў вернікам за іх малітвы ў інтэнцыі яго вяртання на радзіму. Ён сказаў, што іх пастаянная малітва была вялікай духоўнай падтрымкай і знакам салідарнасці ў складаны перыяд выгнання. Гэты крыж мы неслі разам, адзначыў іерарх і дадаў, што ў крыжы надзея, якая, як паказвае жыццё, здзяйсняецца.

У гаміліі, зыходзячы з Евангелля на ўрачыстасць Аб'яўлення Пана, іерарх засяродзіў увагу на некаторых момантах аб'яўлення Хрыста людзям, аб якіх нагадвае Святое Пісанне. Па яго словах, аб'яўленне Тром Каралям мае асаблівае значэнне, бо яны былі астраномамі і не належалі да Выбранага народа, былі язычнікамі, аднак у той жа час тымі, хто шукаў праўду, спалучаючы веды з верай. Гэта і дапамагло ім у зорцы на небасхіле ўбачыць знак нараджэння Збаўцы, і гэтая зорка прывяла іх у Бэтлеем, дадаў арцыбіскуп. 

Другім важным момантам гэтага свята іерарх назваў тое, што сваім аб'яўленнем Езус паказаў, што Ён з'яўляецца Збаўцам усяго чалавецтва, Аб'яўленне Пана ўяўляе сабой праўду аб універсалізме збаўлення ў Езусе.

Па словах арцыбіскупа, у наш час шмат індыферэнтных адносна рэлігіі людзей, але ёсць і тыя, хто праслаўляе Бога, якія хочуць будаваць сваё жыццё на евангельскіх каштоўнасцях і прыходзяць да Бога са сваімі дарамі добрых спраў, малітвы, міласэрнасці, справядлівасці, прабачэння. “Да якой групы мы адносімся? Калі хочам будаваць шчаслівую Беларусь, то павінны зрабіць рахунак сумлення, стаць перад люстэркам свайго духоўнага жыцця і праз прызму Евангелля ацаніць свой духоўны стан”, – сказаў іерарх.

Ён дадаў, што, пакланіўшыся Немаўлятку Езусу, Тры Каралі вярнуліся дадому іншымі, сталі апосталамі Езуса Хрыста. “Таксама і мы, спаткаўшы Езуса, павінны быць Яго апосталамі, каб свет Яго пазнаў і, жывучы Яго вучэннем, будаваў цывілізацыю жыцця, любові і так патрэбнага нам усім міру”, – адзначыў арцыбіскуп.

На заканчэнне Імшы віншаванні іерарху выказаў пробашч катэдральнай парафіі кс. канонік Ян Кучынскі, а таксама прадстаўнікі парафіян.

Кс. Юрый Марціновіч

Фота: Вольга Сяліцкая

4 верасня канонікі Гродзенскага катэдральнага капітулу Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі і св. Казіміра Каралевіча сабраліся ў катэдры св. Францішка Ксаверыя ў Гродне на супольную малітву ў інтэнцыі хутчэйшага вяртання арцыбіскупа Тадэвуша Кандрусевіча на Радзіму.

18 мая, у 100-ю гадавіну з дня нараджэння святога Яна Паўла ІІ, каталіцкія біскупы Беларусі правялі анлайн відэаканферэнцыю, каб узгадаць вялікага Папу і разам памаліцца праз яго заступніцтва.

13 студзеня ў касцёле Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі ў Жалудку (Шчучынскі дэканат) адбылася святая Імша ў інтэнцыі былога пробашча гэтай парафіяльнай супольнасці кс. прэлата Пятра Барташэвіча.

Святар быў пробашчам у Жалудку на працягу 27 гадоў, да сваёй смерці.

На малітве ў парафіяльнай святыні сабраліся шматлікія вернікі, у жывой памяці якіх застаецца гэты руплівы святар, які з вялікім прысвячэннем і адданасцю служыў ім, асаблівым чынам клапоцячыся пра маладое пакаленне вернікаў.

Прыбылі таксама святары, сёстры законныя і іерархі з Гродна: ардынарый Гродзенскай дыяцэзіі біскуп Аляксандр Кашкевіч і дапаможны біскуп Юзаф Станеўскі.

Літургію ў інтэнцыі спачылага святара ўзначаліў арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч, Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі на пенсіі.

Усіх прысутных прывітаў пробашч парафіі кс. канонік Ян Рэйшэль. 

У гаміліі арцыбіскуп Кандрусевіч нагадаў пра жыццёвы шлях святара Пятра Барташэвіча: спачатку служэнне ў Віцебскай вобласці, потым ссылку ў Сібір, служэнне ў Адэльску і Жалудку. 

Іерарх асаблівую ўвагу засяродзіў на арганізатарскіх і красамоўніцкіх здольнасцях гэтага заслужанага для Касцёла ў Беларусі святара. У часы атэізму яго адрознівала імкненне да евангелізацыі моладзі, што было забаронена ўладамі. Але ён добра ведаў, што моладзь – гэта будучыня грамадства і Касцёла, таму шмат працаваў з мэтай яе духоўнай фармацыі.

Шмат намаганняў ён, па словах арцыбіскупа, прыклаў у сферы адкрыцця паклікання да святарства і фармацыі будучых святароў. Яго дом у Жалудку стаў сапраўдным домам фармацыі. Менавіта ён падрыхтаваў да святарства кс. прэлата Антонія Ханько, пробашча парафіі Узвышэння Святога Крыжа ў Гродне. Таксама, як адзначыў арцыбіскуп, ксёндз прэлат Эдмунд Даўгіловіч удзячны кс. Пятру за тое, што спаткаў яго на шляху падрыхтоўкі да святарства.

Арцыбіскуп падкрэсліў, што ксёндз Пётр залатымі літарамі ўпісаўся ў гісторыю захавання веры ў часы ганенняў у Беларусі. Ён стаяў ля вытокаў яе адраджэння, быў прыкладам клопату пра пакліканні да святарства і кансэкраванага жыцця, і з яго неабходна браць прыклад, сказаў іерарх.

Арцыбіскуп дадаў, што ідуць гады і дзесяцігоддзі, пасля смерці кс. Пятра Барташэвіча вырасла новае пакаленне, але памяць аб ім жыве, бо ён абвяшчаў жывое Евангелле Хрыста і вёў людзей шляхам збаўлення. “Верым, што сваім ахвярным служэннем ён заслужыў сабе вянок славы ў Божым Валадарстве, аб чым молім Міласэрнага Езуса”, – адзначыў Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі на пенсіі.

Aрцыбіскуп прызнаўся, што вельмі многім удзячны ксяндзу Пятру: “З усёй адказнасцю магу сказаць, што калі б не ксёндз Пётр Барташэвіч і падобныя да яго, я не змог бы стаць святаром”. 

Падчас Эўхарыстыі маліліся таксама за спачылага Ганаровага Патрыяршага Экзарха ўсяе Беларусі Мітрапаліта Філарэта, які, як падкрэсліў арцыбіскуп Кандрусевіч, быў вялікім сябрам Каталіцкага Касцёла ў нашай краіне.

Пасля заканчэння Імшы духавенства і вернікі накіраваліся на парафіяльныя могілкі, дзе на магіле кс. Барташэвіча памаліліся Вяночак да Божай Міласэрнасці, просячы аб дары неба для яго.

Вернікі парафіі ў Жалудку падкрэсліваюць і сёння, што, хоць прайшло ўжо 30 гадоў з часу смерці іх былога пробашча, у сэрцах многіх жывуць яго словы, якімі ён звяртаўся да іх з амбоны. Яны памятаюць яго навуку, прасякнутую Божай мудрасцю і глыбінёй яго святарскай душы, якой ён умеў дзяліцца з кожным, каго сустракаў.

Сёння, праз 30 гадоў з часу смерці ксяндза Барташэвіча, можна смела сцвярджаць, што ён заклаў падмурак для адраджэння Касцёла ў нашай краіне, у цяжкія гады ганенняў бараніў веру і ўмацоўваў яе.

Ксёндз Пётр Барташэвіч нарадзіўся 29 чэрвеня 1914 г. у Вільні, дзе скончыў школу і гімназію. У 1934 г. паступіў вучыцца ў семінарыю ў Вільню. У 1939 г. атрымаў ступень магістра тэалогіі. 16 чэрвеня 1940 г. у Вільні арцыбіскуп Рамуальд Ялбжыкоўскі ўдзяліў яму прэзбітэрскае пасвячэнне.

Спачатку служыў вікарыем у Шумску, а пазней – у віленскай Кальварыі. У кастрычніку 1941 г. быў накіраваны на працу ў Зембіна пад Мінскам, але не трапіў туды. Па просьбе дэкана кс. Антонія Зянкевіча, тагачаснага генеральнага вікарыя біскупа ў сваім дэканаце, ён застаўся ў парафіі ў Глыбокім.

У 1943 г. быў пробашчам парафіі ў Пярплішчы, у 1946 г. – пробашчам парафіі ў Крулеўшчызне. Восенню быў арыштаваны і прывезены ў Полацк. Яго абвінавацілі ў тым, што ён не верыць у моц Чырвонай арміі, прымушаў дзяцей маліцца і актыўна ўдзельнічаў у сустрэчах святароў.

У пачатку 1949 г. быў асуджаны на 25 гадоў лагераў, пазбаўленне грамадзянскіх правоў на 5 гадоў і канфіскацыю маёмасці. Спачатку быў накіраваны ў турму ў Оршу, адтуль – у лагер Старая Вятка ў Рэспубліку Комі. Праз два гады быў высланы ў лагер Чуна ў Сібір. Быў вызвалены 1 мая 1955 г., прыбыў у парафію ў Пярплішчы, дзе касцёл быў ужо зачынены.

Ксёндз Пётр звярнуўся ў Гродна да дэкана кс. Міхала Арановіча, які накіраваў яго ў Адэльск. 13 чэрвеня 1955 г., пасля атрымання адпаведных дакументаў, пачаў там працу. Займаўся моладдзю, пры касцёле арганізаваў спартыўныя спаборніцтвы. У адэльскай школе не было піянераў і камсамольцаў, і ўлады абвінавачвалі ў гэтым ксяндза. З-за гэтага па распараджэнні ўладаў ён быў вымушаны пакінуць Адэльск і пачаў працу ў Жалудку. З-за вельмі руплівай працы ў яго адабралі дакументы (т. зв. даведку).

Ксёндз Барташэвіч паехаў у Маскву, каб сустрэцца там з Румянцавым, старшынёй Найвышэйшай рады па справах рэлігіі. Пасля гэтай сустрэчы святар атрымаў дакументы.

У 1963 г. ён быў вымушаны пакінуць парафію ў Адэльску і накіравацца ў Жалудок, дзе выконваў функцыі пробашча да самай смерці. Дзякуючы старанням кс. Пятра ў Вышэйшую духоўную семінарыю ў Рызе быў прыняты Антоні Ханько, шматгадовы канцлер біскупскай курыі ў Гродне. Ксёндз Пётр разам з кс. Юзафам Грасевічам заснаваў патаемную супольнасць сясцёр Маці Божай Міласэрнасці. У 1990 г. ён стаў папскім прэлатам.

13 студзеня 1991 г. памёр у Жалудку, дзе быў пахаваны каля магілы сваёй маці.

Кс. Юрый Марціновіч

У межах агульнабеларускага Дня кансэкраванага жыцця, які 10 лютага адзначылі ў Гродне, законнікі і законніцы з усёй краіны разам маліліся і разважалі над надзённымі заданнямі свайго служэння.

Святы Пасад умяшаўся ў справу арцыбіскупа Тадэвуш Кандрусевіча, якому беларускія ўлады не дазваляюць вярнуцца ў Беларусь і анулявалі пашпарт. Гэтую інфармацыю пацвердзіў 14 верасня кардынал Дзяржсакратар Пьетра Паралін.

Старшыня Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч звяртаецца да турыстаў з просьбай пры наведванні месцаў культу адносіцца з пашанай да іх сакральнага характару і захоўваць адпаведныя нормы паводзінаў.

Духоўныя практыкаванні для клерыкаў з 17 па 20 лютага правёў ганаровы мітрапаліт Мінска-Магілёўскі арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч.

Асаблівыя дні штогадовых велікапосных рэкалекцый - надзвычай каштоўны час, бо менавіта духоўныя практыкаванні ў атмасферы засяроджання нярэдка дапамагаюць нанова адкрыць адносіны з Богам і паглыбіць іх, каб спаўняць волю Пана ў сваім жыцці.

Сёлета рэкалекцыі для семінарыстыў праводзіў Яго Эксцэленцыя ганаровы мітрапаліт Мінска-Магілёўскі ксёндз арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч. Пастыр прысвяціў дні духоўных разважанняў адразу некалькім тэмам. Ён засяродзіў увагу ўдзельнікаў рэкалекцый на важнасці навяртання і пакуты, семінарыйнай фармацыі, малітвы і Эўхарыстыі ў жыцці святара, адносінаў з Паннай Марыяй, а таксама пытанням цэлібату і сталай фармацыі.

"Але галоўнае - быць і заставацца чалавекам. Тады святар будзе менавіта тым чалавекам, да якога вернікаў прыцягвае, нібыта магнітам", -- падкрэсліў ганаровы мітрапаліт падчас аднаго з разважанняў.

У семінарыйнай капліцы навучэнцы збіраліся на ўрачыстую Ютрань і Камплету, падчас адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнта. Пятніца была прысвечана пакутным набажэнствам - Крыжоваму шляху і сакрамэнту пакаяння. Цэнтрам жа кожнага дня духоўных практыкаванняў стала Святая Імша - жывая сустрэча з Езусам у Эўхарыстыі.

Адным з найбольш цікавых пунктаў праграмы стала нефармальная сустрэча з ганаровым мітрапалітам. Яго Эксцэленцыя не толькі распавёў пра свой досвед служэння ў Беларусі і Расіі, але таксама адказаў на хвалюючыя пытанні клерыкаў.

Як знак удзячнасці за праведзеныя рэкалекцыі семінарысты падарылі пастыру майку са здымкамі ўсіх навучэнцаў семінарыі ў Гродне.

Арцём Кір'янаў

Фота: Павел Леановіч, Аляксей Ціхан

2 верасня студэнты вярнуліся пасля летняга адпачынку ў сцены Вышэйшай духоўнай семінарыі ў Гродне, каб распачаць новы навучальны год. Для семінарыі гэта ўжо 31-ы навучальны год.

19 студзеня Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч, наведваючы Іўе ў межах XVII фестывалю калядных песень “Gloria in Excelsis Deo”, які праходзіў у гарадскім доме культуры, ушанаваў памяць габрэяў, знішчаных тут нацыстамі падчас Другой сусветнай вайны.

19 студзеня ў Іўі адбыўся XVII фестываль калядных песень “Gloria in Excelsis Deo”. Фестываль, які праходзіў у гарадскім доме культуры, сабраў каля 300 удзельнікаў з розных парафій Іўеўскага дэканату.

4 верасня фігура святога Міхала Арханёла, галоўнага нябеснага апекуна Каталіцкага Касцёла ў Беларусі, прыбыла ў Гродна. З горада над Нёманам пачалася перэгрынацыя фігуры па чатырох катэдральных касцёлах усіх дыяцэзій на Беларусі ў інтэнцыі хутчэйшага вырашэння грамадска-палітычнага крызісу.