Я разумею, што мела на ўвазе Джэніфер Эністан. Як і многія яе калегі ў Галівудзе, не кажучы ўжо пра навукоўцаў і пісьменнікаў, якія даследуюць праблемы бацькоўства сёння, яна прыйшла да высновы, што дзіцяці неабходны бацька. “Жанчыны ўсё часцей ўсведамляюць гэта, разумеючы, што зусім неабавязкова жыць з мужчынам, каб мець дзіця”, - сказала яна падчас прэсавай канферэнцыі некалькі гадоў таму.

Мноства людзей інтуітыўна падзяляюць яе пункт гледжання зараз, у эпоху, калі мільёны жанчын нараджаюць дзяцей без мужоў, працуюць цэлымі суткамі, каб пракарміць сям'ю, або выхоўваюць дзяцей у адзіноце. Сёння свету сапраўды патрэбныя бацькі.

Тым не менш, прыхільнікі гэтага пункту гледжання не зважаюць на тое, што, на думку ўсё большай колькасці спецыялістаў, роля мужчыны ў сям'і не абмяжоўваецца проста здабываннем грошай, асабліва сёння, калі многія бацькі прымаюць вельмі актыўны ўдзел у выхаванні дзяцей. Як аднойчы напісаў Кайл Пруэт, псіхіятр з Йеля, “айцы - гэта не маці”.

На думку Пруэта, айцы, як правіла, ўзаемадзейнічаюць са сваімі дзецьмі інакш, чым гэта робяць мамы. У сваёй новай кнізе “Gender and Parenthood: Biological and Social Scientific Perspectives» (“Пол і бацькоўства: біялагічная і сацыяльная навуковыя канцэпцыі”), якую я выдаў сумесна з Кэйтлін Клайн, я сцвярджаю, што сучасныя айцы робяць уплыў на жыццё сваіх дзяцей наступнымі спосабамі:

Сіла гульні.

“У выпадку з дзецьмі да пяці гадоў, адметнай рысай ўзаемадзеяння бацькі са сваімі дзецьмі з'яўляецца фізічная гульня, якая характарызуецца, эмацыйнасцю і непрадказальнасцю”, - піша псіхолаг Рос Парк, які правёў мноства даследаванняў, прысвечаных феномену бацькоўства, у тым ліку даследаванне 390 сем'яў, у ходзе якога мам і айцоў прасілі падрабязна апісаць, як менавіта яны бавяцца са сваімі дзецьмі. У адрозненне ад тат, мамы аддаюць перавагу “менш інтэнсіўным і ўзбуджаючым” заняткам і гульням. З суботняга ранку, прысвечанага на шумныя гульні з 4-х гадовым сынам, і да нядзельнага вечара, праведзенага на футбольным полі з камандай школьнікаў, айцы звычайна надаюць больш часу на актыўныя забавы, чым мамы, і тым самым спаўняюць унікальную ролю ў фізічным выхаванні сваіх сыноў і дачок, навучаючы іх таму, як трэба кіраваць сваім целам і эмоцыямі дома і па-за яго межамі. У сваёй кнізе “How Fathers Care for the Next Generation” (“Як бацькі клапоцяцца аб наступным пакаленні”) псіхолаг Джон Снары піша: “Дзеці, якія гуляюць у шумныя гульні са сваімі бацькамі ... хутка разумеюць, што ўкусы, ўдары нагамі і іншыя формы фізічнага гвалту непрымальныя”.

Заахвочванне да рызыкі.

У рамках свайго падыходу да выхавання дзяцей, айцы значна часцей заахвочваюць сваіх дзяцей рызыкаваць, прымаць выклік і быць незалежнымі, у той час як мамы значна больш увагі надаюць бяспецы і эмацыйнаму камфорту. “Бацькі выконваюць асабліва важную функцыю выхавання ў дзецях адкрытасці перад светам, - піша псіхолаг Дэніэл Пакет. - Яны заахвочваюць сваіх дзяцей рызыкаваць і ў той жа самы час забяспечваюць іх бяспеку, дазваляючы ім вучыцца смялей паводзіць сябе ў незнаёмых сітуацыях прывіваючы ім ўменне пастаяць за сябе”. У сваім аглядзе навуковых даследаванняў, прысвечаных пытанням бацькоўства, ён адзначае, што на думку большасці спецыялістаў, айцы з большай верагоднасцю, чым мамы, дазволяць сваім дзецям размаўляць з незнаёмымі, пераадольваць перашкоды або знаходзіцца на глыбіні падчас заняткаў плаваннем. Да прыкладу, даследаванне, у рамках якога навукоўцы ацэньвалі паводзіны бацькоў падчас заняткаў плаваннем са сваімі дзецьмі, паказала, што “айцы, як правіла, стаяць за сваімі дзяцьмі, каб тыя бачылі сваё асяроддзе, у той час як мамы часцей становяцца перад дзецьмі спрабуючы ўсталяваць з імі візуальны кантакт”.

Абарона сваіх.

Таты спаўняюць важную ролю ў тым, каб абараніць сваіх дзяцей ад пагроз навакольнага свету. Да прыкладу, айцы, якія прымаюць актыўны ўдзел у жыцці сваіх дзяцей, больш пільна сочаць за часам іх сыходу і вяртання дадому, а таксама за дзецьмі і дарослымі, атачэннем іх сыноў і дачок, у параўнанні з абыякавымі ці ўвесь час адсутнымі айцамі. Зразумела, у пэўным сэнсе мамы таксама могуць гэта рабіць. Але паколькі айцы маюць фізічную перавагу ці больш агрэсіўнай паставы асягаюць больш высокія вынікі абараняючы сваіх сыноў і дачок ад згубнага ўплыву аднагодкаў ці людзей з благімі намерамі. Як адзначае ў сваёй кнізе псіхолаг Роб Палкавіц (Rob Palkovitz), “многія навукоўцы называюць адсутнасць айца галоўнай прычынай падлеткавай цяжарнасці”.

Айцоўская дысцыпліна.

Хоць мамы значна часцей, чым таты заклікаюць сваіх дзяцей да дысцыпліны, аднак усёж-такі айцоўская дысцыпліна надзвычай важная. Вывучыўшы сувязі паміж полам і асаблівасцямі бацькоўскіх паводзін, Палкавіц прыйшоў да высновы, што таты, у параўнанні з мамамі, адносяцца да сваіх дзецей больш сурова. Грунтуючыся на сваім шырокім клінічным вопыце і працяглай працы з 17 айцамі, якія не працавалі і займаліся сям'ёй і домам, Кайл Пруэтт і псіхолаг Марша Клайн Пруэтт згаджаюцца з яго меркаваннем. У сваёй кнізе “Partnership Parenting” (“Партнёрскае бацькоўства”) яны пішуць наступнае: “Айцы больш, чым мамы, схільныя ўступаць у канфлікт са сваімі дзецьмі і наводзіць дысцыпліну, што ў іх дзяцей складваецца ўражанне дамінуючага аўтарытэта бацькі ў сям’і”. У адрозненне ад іх, мамы схільныя дамаўляцца са сваімі дзецьмі, заклікаючы да іх розуму, схільныя быць больш гнуткімі ў сітуацыях, якія патрабуюць дысцыплінаванасці, і спадзявацца на іх эмацыйную сувязь з дзецьмі тады, калі трэба прымусіць іх сябе добра паводзіць. З пункту гледжання псіхолагаў, калі мамы і таты аднолькава актыўна ўдзельнічаюць у выхаванні сваіх дзяцей, гэта дапамагае сфармаваць збалансаваны падыход да пытанняў дысцыпліны.

Чаму так важна быць добрым бацькам?

Уплыў, якое айцы аказваюць на жыццё сваіх дзяцей, можна выразна ўбачыць у трох асноўных пытаннях: падлеткавая злачыннасць, падлеткавая цяжарнасць і дэпрэсія. Каб праілюстраваць сувязь паміж якасцю бацькоўства і дабром дзіцяці, я параўнаў дзяўчынак і хлопчыкаў падлеткавага ўзросту, якія трапляюць у адну з чатырох катэгорый: дзяцей, якія жывуць у поўных сем'ях і падтрымліваюць вельмі блізкія і якасныя адносіны з бацькамі; дзяцей з поўных сем'яў, дзе бацька прымае адносна актыўны ўдзел у жыцці сваіх дзяцей; дзяцей з поўных сем'яў, у якіх бацька не займаецца сваімі дзецьмі; дзяцей з няпоўных сем'яў, дзе іх выхоўваюць мамы. Якасць адносін бацькоў і іх дзяцей вымяралася па шкале, у якой знаходзілся тры пункты: дзяцей прасілі ацаніць іх цеплыню адносін з бацькамі, навыкі зносін і якасць адносін у цэлым.

Падлеткавая злачыннасць.

Хлопцы з поўных сем'яў, якіх з айцамі звязваюць якасныя або сярэднестатыстычныя адносіны, значна радзей дэманструюць злачынныя паводзіны. У прыватнасці, хлопчыкі, якіх з айцамі звязваюць якасныя адносіны, у два разы радзей здзяйсняюць злачынствы ў параўнанні з хлопчыкамі, якіх выхоўваюць маці або якія растуць у сем'ях, дзе бацька не займаецца сваімі дзецьмі.

Падлеткавая цяжарнасць.

Айцы спаўняюць важную функцыю ў жыцці сваіх дачок. Верагоднасць цяжарнасці сярод дзяўчынак падлеткавага ўзросту, якія жывуць у поўных сем'ях, у якіх з айцамі блізкія або сярэднестатыстычныя адносіны, у два разы ніжэшая у параўнанні з дзяўчынкамі з няпоўных сем'яў або тымі дзяўчынкамі, бацькі якіх не прымаюць удзелу ў іх выхаванні.

Дэпрэсія.

Якасныя адносіны з айцамі спрыяюць зніжэнню рызыкі развіцця дэпрэсіі ў дзяцей. Такія дзеці ў два разы радзей пакутуюць дэпрэсіяй, чым іх аднагодкі, якіх выхоўваюць адзінокія маці, або тыя з іх, якія жывуць у поўных сем'ях, дзе бацькі не займаюцца дзецьмі (звярніце ўвагу, што ўсе пералічаныя вышэй суадносіны захоўваюцца ў кантрольных групах, у даследаванні якіх улічваюцца ўзровень адукацыі маці, даходаў сям'і, расавая/нацыянальная прыналежнасць і ўзрост рэспандэнтаў).

З усяго вышэй сказанага можна зрабіць выснову пра тое, што Джэніфер Эністан выступіла з крытыкай супраць тых айцоў, якія не здольныя наладзіць досыць якасных адносін са сваімі дзецьмі. Аналізуючы гэтыя дадзеныя, адзінокія мамы імкнуцца рабіць для сваіх дзяцей значна больш, чым айцы, якія не імкнуцца наладжваць добрыя адносіны са сваім патомствам. У адрозненне ад іх добрыя айцы аказваюць сапраўды вялікі ўплыў на жыццё сваіх дзяцей.

Паводле The Atlantic