"Я лічу, што злоўжыванне алкаголем, курэнне празмернай колькасці цыгарэт - гэта выключна мая асабістая справа. Аднак мяне раздражняюць і турбуюць перасцярогі блізкіх. Хіба я не магу сам за сябе вырашаць?»...
Адказ святара:
Тваё абурэнне, можа, было б абгрунтавана, калі б курэнне цыгарэт або злоўжыванні алкаголем было выключна тваёй асабістай справай, і калі б наступствы гэтых дрэнных звычак не мелі ніякага ўплыву на асяроддзе. Тады ты б мог сказаць, што гэта твой свабодны выбар. Ты ведаеш, што робіш, і сам нясеш усе наступствы. Аднак ужо тут з'яўляецца праблема, ці асоба, якая злоўжывае алкаголем, тытунём, наркотыкамі - ведае напэўна, што менавіта яна робіць? Ці ты ўсведамляеш, што крыўдзіцца на людзей, якія імкнуцца ўтрымаць цябе ад залежнасці, гэта перш за ўсё дзеянні супраць самога сябе? Бо тыя, што звяртаюць табе ўвагу, каб ты гэтага не рабіў, хочуць абараніць цябе ад залежнасці, якая цябе разбурае, бо нясе за сабой фізічнае і псіхічнае спусташэнне.
Кожная залежнасць з'яўляецца хваробай душы і эмоцый, а таксама мозгу і нервовай сістэмы. Гэтая хвароба заключаецца ў страце кантролю над сваім жыццём. Вядзе да таго, што залежны чалавек прымае дурманлівыя сродкі, нягледзячы на наступствы, якія яны пасля выклікаюць. Талерантнасць (цярпімасць) арганізма да гэтых рэчываў расце, з-за чаго для дасягнення такога ж эфекту трэба ўжываць кожны раз большыя порцыі або перайсці на нешта мацнейшае.
Дурманлівыя сродкі (алкаголь, тытунь, наркотыкі) выклікаюць у чалавеку, які іх прымае, ілюзорнае перакананне, быццам гэтыя сродкі, дапамагаюць вырашаць нейкія жыццёвыя праблемы. Аднак яны толькі на кароткі час прытупляюць эмоцыі, а калі перастаюць дзейнічаць - праблемы вяртаюцца з падвоенай сілай. Залежная асоба часам усведамляе, што дурманлівы сродак становіцца прычынай яе клопатаў і знішчае здароўе, але замест перастаць яго ўжываць, яна прымае іх ўсё больш. Так адбываецца таму, што яна больш не кантралюе сваё жыццё. Адзін няп'ючы алкаголік калісьці мне прызнаўся: піў для таго, каб хоць на хвіліну забыць, што ён - алкаголік.
Гэтых асабістых пагроз свайму здароўю чалавек залежны не бачыць. Ён толькі крыўдзіцца на тых, хто хоча яго перасцерагчы ад небяспекі або стараецца дапамагчы вырвацца з залежнасці.
На жаль, мы тут маем справу з вялікім парадоксам. Чалавек досыць лёгка паддаецца ўплыву тых, хто яго прыводзіць да залежнасці, і пры гэтым яму так цяжка пачуць словы тых, хто хацеў бы яго з гэтага стану вызваліць.
Ёсць таксама другі элемент у напамінках людзей, якія бачаць надмернасць ужывання алкаголю або тытуню. Гаворка ідзе пра ўплыў на асяроддзе. Чаму ўся сям'я павінна адчуваць наступствы пражывання пад адным дахам з курцом? Чаму не раз нават маленькія дзеці падвяргаюцца небяспецы атручвання сваіх арганізмаў нікацінам бацькі-курца, які паліць у хаце? Шкодныя наступствы «пасіўнага курэння» не меншыя ад наступстваў актыўнага. Яшчэ цяжэй жыць з залежным п'яніцам. Верагодна, нікога не трэба пераконваць, што алкаголь знішчае не толькі таго, хто яго ўжывае, але нясе з сабой бязвыплатную шкоду ў сямейным і грамадскім жыцці. Аб надзвычай вялікіх і шкодных наступствах злоўжывання наркотыкаў ужо і ўспамінаць не буду, яны жудасныя.
Таму перасцерагаць людзей, якія ідуць у напрамку залежнасці, гэта не толькі права блізкіх, але нават іх абавязак. У гэтых брацкіх настаўленнях змяшчаецца клопат пра чалавека, які ўпадае ў небяспеку, а таксама неабыякавасць да тых, хто пападае ў небяспеку наступстваў злоўжывання дурманлівымі сродкамі. Абурацца на заўвагі з боку блізкіх - гэта нішто іншае як рыса вялікага эгаізму, мыслення выключна пра сябе, нежаданне ўзяцца за працэс вызвалення ад залежнасці.
Адказваў а. Ежы Сермак SJ, deon.pl