Пра тое, што а. Піо з першых гадоў манаства меў любоў да душ, якія пакутуюць у чыстцы, сведчыць той факт, што амаль адразу пасля пасвячэння ў святары - у лістападзе 1910 - ён звяртаецца ў лісце да свайго духоўнага настаўніка аб дазвол прынесці сябе ў ахвяру за грэшнікаў і за душы ў чысцы. І такі дазвол атрымлівае.
У тым жа лісце а. Піо раскрывае і сакрэт свайго духоўнага жыцця: ён успамінае, што такую ж ахвяру, толькі ў прыватным парадку, ён прыносіў Богу ўжо некалькі разоў, просячы, каб Ён «пераклаў на мяне кары, прыгатаваныя грэшнікам і душам ў чысцы, і нават шмат разоў памножыў іх для мяне, але навярнуў і выратаваў грэшнікаў, а таксама прыняў да Сябе душы з чысца». Гэта не была проста просьба - і не толькі таму, што прадмет яе асаблівы. Калі ўважліва прачытаць тэкст, то ў ім мы заўважым словы, якія адносяцца да Бога «молячы Яго» - такім чынам, з боку айца Піо гэта была гераічная мальба аб прыняцці пакут замест іншых людзей. Гэтай ахвяры ён застаўся верны да канца сваіх дзён.
Ён увесь час маліўся за душы ў чысцы, а яны былі яго частымі гасцямі. Можна б нават сказаць, што іх візіты сталі для айца Піо чымсьці натуральным, пры гэтым частата наведванняў была такая, што аднойчы ён прызнаўся: «Я бачу так шмат душ з чысца, што яны мяне больш не палохаюць». Нягледзячы на тое, што кожны дзень вакол яго збіраліся натоўпы людзей, якія прасілі аб духоўнай падтрымцы і дапамогі, ён казаў: «Аднак душам памерлых,якія знаходзяцца ў чысцу значна больш патрэбны мае малітвы, чым жывым, таму яны караскаюцца сюды наверх, каб удзельнічаць у маёй св. Імшы».
Дзякуючы атрыманым ад Бога ласкам ён ведаў, як выглядае чысцец, якім чынам пакутуюць душы, якія падвяргаюцца ачышчэнню, перш чым пераступіць парог раю. Калі ў 1945 г. брат Модэсціно з Петральчыны, які дапамагаў айцу Піо, адважыўся задаць яму пытанне аб полымі чысца, a святы адказаў: «Калі б Бог даў сваю згоду на тое, каб душа перайшла з таго агню ў наймацнейшае полымя на зямлі, гэта было падобна да таго, як перайсці з гарачай вады ў халодную».
Падобную думку выказаў і святы Аўгустын, які сцвярджаў, што душы, падвергнутыя ачышчэнню па прычыне іх зямных правінаў, пасля смерці будуць ахоплены агнём яшчэ больш жахлівым, чым той, які мы ў стане сабе ўявіць. У адным з сваіх прац гэты доктар Касцёла тлумачыць: «Хоць агонь гэты прызначаны для вызвалення і ачышчэннія душ, ён прычыняе пакуты большыя, чым усё, што мы можам зведаць на зямлі».
Таксама айцец Піо дакладна ведаў выгляд пакут канкрэтнай душы ў чысцы і яго тэрмін. Дзякуючы малітвам пакорнага манаха з Сан Джавані Ратонда і яго замяшчальным ахвярам, нярэдка гэты тэрмін быў скарочаны. Душы былі ўдзячныя свайму «Заступніку», сведчаннем чаго - крыкі натоўпу, якія аднойчы пачуліся ў манастыры падчас Другой Сусветнай вайны: «Няхай жыве айцёц Піо!» - Пры гэтым, людзей паблізу не было. Гэта былі нябачныя сябры Стыгматыка, як ён сам сцвярджаў - душы загінуўшых салдат, якія прыйшлі падзякаваць яму за дапамогу ў вызваленні з чысца.
Ён ведаў, што душы, за якіх хто-небудзь моліцца на зямлі, бясконца ўдзячныя за гэта і заступаюцца за гэтага чалавека перад Госпадам Богам. У размове з адным са сваіх сяброў, італьянскім палітыкам, ён сказаў: «Мы павінны маліцца за душы ў чысцы. Немагчыма нават уявіць, што могуць яны зрабіць дзеля нашага духоўнага дабра ў падзяку для тых, хто памятае пра іх на зямлі ў малітве». Ведаючы пра цяжар пакут душ, а таксама аб велізарнай сіле малітоўнага заступніцтва, ён раіў сваім духоўным дзецям: «Маліцеся, маліцеся, маліцеся. Мы павінны спусташыць чысцец. Усе душы павінны быць вызваленыя».
Калі айцец Піо з дазволу свайго духоўнага айца здзейсніў акт ахвяры за грэшнікаў і за душы, якія пакутуюць у чысцы, Алене Кавальскай ледзь споўнілася пяць гадоў. Як аказалася пазней, яе выбраў Госпад: у духоўнасці будучай апосталкі Божай Міласэрнасці, якая прыме ў манастве імя Фаусціна, і ў пакорнага Стыгматыка з Сан Джавані Ратонда ёсць агульная рыса - клопат пра душы ў чысцы.
Фаўстына належыць да ліку тых прывілеяваных асобаў, якім Бог адкрыў таямніцу вечнага жыцця. Ужо ў самым пачатку манаскага жыцця ёй дадзена было бачанне чысца, якое яна падрабязна апісала ў «Дзённіку»:
Я ўбачыла Анёла-Ахоўніка, які загадаў мне ісці за сабой. У нейкі момант я апынулася ў імглістым месцы, поўным агню, у якім было мноства пакутуючых душ. Душы горача маліліся, але без якіх-небудзь наступстваў для сябе - толькі мы можам прыйсці ім на дапамогу. Полымя, якое паліла іх, не даходзіла да мяне. Мой Анёл-Ахоўнік не пакідаў мяне ні на імгненне. Я спытала ў гэтых душ, ад чаго яны больш за ўсё пакутуюць, і яны аднадушна адказалі, што найбольшае іх цярпенне - туга па Богу. Я бачыла Божую Маці, што наведвала душы ў чысцы. Душы называюць Марыю "Зоркай Мора". Яна ім прыносіць прахалоду. Я хацела з імі пагаварыць яшчэ, але мой Анёл-Ахоўнік падаў мне знак, што пара выходзіць. Мы выйшлі з дзвярэй гэтай пакутлівай вязніцы. [Я пачула ўнутраны голас], які мне сказаў: Мая Міласэрнасць не жадае гэтага, але правасуддзе патрабуе. (ДД 20)
З гэтага часу с. Фаустына яшчэ больш малілася за душы ў чысцы, а таксама, як і айцец Піо, прымала дзеля іх замяшчальныя пакуты, дзякуючы чаму душы маглі хутчэй пакінуць чысцец, пра што неаднаразова самі ёй паведамлялі. Варта звярнуць увагу на тое, што калі Бог праз абраных Сваіх адкрывае таямніцы вечнага жыцця, то Ён робіць гэта не для таго, каб задаволіць нашу цікаўнасць. У гэтым праяўляецца Яго Міласэрнасць, бо гэта таксама і заклік аказаць душам канкрэтную дапамогу, што з'яўляецца нашым абавязкам. Пацвярджаюць гэта словы Езуса, сказаныя сястры Фаустыне, якімі Ён апісвае інтэнцыю восьмага дня навэнны да Божай Міласэрнасці:
Сёння прывядзі да Мяне душы, якія заключаны ў вязніцы чысца, пагрузі іх у Маю бяздонную Міласэрнасць. Хай патокі Маёй Крыві астуджаюць іх Жар. Я вельмі палюбіў ўсе гэтыя душы. Яны нясуць пакаранне перад Маім правасуддзем. У тваіх сілах прынесці ім палёгку. Бяры са скарбніцы Майго Касцёла любыя індульгенцыі і ахвяруй за іх ... О, калі б ты ведала іх пакуты, ты б нястомна ахвяравала за іх пакору духа і аплачвала іх даўгі Майму правасуддзю. (ДД 1226)
Душы ў чысцы - нібы жабракі, якія просяць у нас «духоўную міласціну». Аднак іх становішча намнога цяжэйшае, чым у жабракоў, якіх мы штодня можам сустрэць на вуліцы або каля брамаў касцёла. Зможам мы дапамагчы ім ці не - гэта залежыць ад чуласці нашых сэрцаў. У любым выпадку, у дачыненні да іх мы павінны неяк вызначыцца. Што да душ у чысцы, тут сітуацыя нашмат складанейшая, паколькі па відавочным прычынах ўбачыць іх мы не ў стане. Нам цяжка пачуць іх просьбы аб дапамозе. Нярэдка, нават складана паверыць у іх існаванне: у тое, што яны жывыя, хоць і знаходзяцца ў іншай рэальнасці. Між тым, яны часам нашмат бліжэй да нас, чым нам самім здаецца, і просяць аб малітве. Не толькі ў лістападзе, калі Касцёл заклікае маліцца за іх, і мы ставім свечкі і вязанкі на магілах. Каб, як казаў айцец Піо, «спустошыць чысцец», наша малітва павінна быць нястомнай.
Якой яна павінна быць? У гэтым выпадку ў нас таксама ёсць падказка з «таго боку». Аб дзейсных формах малітвы мы можам даведацца, аналізуючы бачання сястры Фаустыны, св. айца Піо і многіх іншых святых (у тым ліку св. Альфонса Лігуоры, св. Біргіты Шведскай, св. Гертруды Вялікай, св. Кацярыны Генуэзскай, св. Францыска Рымляніна, а ў нашы дні - нядаўна памерлай Марыі Сімы). Найбольш эфектыўная форма малітвы за душы ў чысцы - св. Імша ў іх інтэнцыі. Аднак яе эфектыўнасць тым мацней, чым больш памерлы цаніў пры жыцці Эўхарыстыю. Таксама існуе традыцыя заказваць так званыя Грэгарыянскія Імшы, якія здзяйсняюцца штодня на працягу трыццаці дзён у інтэнцыі канкрэтнай душы. Душы ў чысцы нярэдка кажуць пра тое, што ахвяры св. Імшы прыносяць ім велізарную палёгку, у тым ліку нярэдка спрыяюць іх вызваленню з чысца. Вялікую дапамогу прыносіць ім здзейсняная намі малітва Крыжовага Шляху, ружанец за іх (дзякуючы ружанцу мноства душ пакідаюць чысцец), атрыманне ўстаноўленых Касцёлам індульгенцыяў. Каштоўным дарам для душ у чысцы з'яўляецца ахвяраванне за іх нашых добраахвотных цярпенняў: пост, пакаянне, нават самы нязначнае адрачэнне і пераадоленне сябе (пры гэтым варта мець намер ахвяраваць гэтыя практыкі менавіта за душы ў чысцы). Таксама ахвяраваць можна пакуты, якое мы не выбіралі - напрыклад, нашу хваробу. Такая ахвяра мае падвоеную каштоўнасць: з аднаго боку, мы згаджаемся з воляй Бога ў дачыненні да нас, з другога - праз пакуты можам палегчыць долю душ у чысцы.
Любая форма малітвы за памерлых важная, таму што ёю мы выказваем нашу любоў да церпячых душаў. Асаблівым чынам мы абавязаны маліцца за душы нашых блізкіх: сям'ю, сяброў, знаёмых. Умовай добрай плённай малітвы ў гэтым выпадку з'яўляецца прабачэнне ўсіх іх правін ў дачыненні да нас. Нават калі душа, за якую мы молімся, ўжо пакінула чысцец, Бог у шчодрасці сваёй перакладае нашу малітву на тыя душы, якія яшчэ падвяргаюцца ачышчэнню. Таму немагчыма казаць пра тое, што малітва «прападае». І ў гэтым таксама важная для нас падказка: мы можам павялічыць кола тых душ, за якія молімся, дзякуючы чаму знаходзім мноства новых сяброў, якія будуць заступацца за нас, калі апынуцца ў раі.
Малітва за памерлых патрэбна ўсім. Папа Ян Павел II шмат разоў прасіў нас маліцца за яго пасля яго смерці. А ў кнізе «Пераступіць парог надзеі», у адказ на пытанне Віторыо Мессоры пра тое, ці існуюць ўсё яшчэ рай, пекла і чысцец, кажа:
Акрамя булы Бенедыкта XII ст XIV стагоддзі для мяне асабліва пераканаўчым аргументам на карысць чысца сталі містычныя трактаты св. Яна ад Крыжа. «Жывое полымя любові», пра які кажа, ён перш за ўсё ачышчае. Містычная ноч, пра якую піша гэты вялікі доктар Касцёла, абапіраючыся на ўласны досвед, - гэта, у пэўным сэнсе, чысцец і ёсць. Бог праводзіць чалавека праз унутраны чысцец яго пачуццёвай і духоўнай прыроды, каб прывесці да паяднання з сабою. Мы не толькі перад судом. Мы перад магутнасцю самой Любові.
Так, гэтая Любоў перш за ўсё судзіць нас. Бог, які ёсць любоў, судзіць любоўю. Яна патрабуе ачышчэння, перш чым чалавек дарасце да таго паяднання з Богам, да якога ён закліканы і прызначаны.
Матэрыял апрацавала Івона Шкудэльская