Біблія - няпростая кніга. Чытанне Бібліі можа адбіць ахвоту, таму што даецца яно цяжка. Часта яна здаецца занадта складанай. Як чытаць так, каб не мець згрызот сумлення, што чытанне не з'яўляецца адпаведным? Тым больш, у Касцёле пастаянна адзначаецца, што Пісанне чытаць трэба. Вы, магчыма, ведаеце гэтую дылему: у мяне ёсць жаданне чытаць Біблію, але я не ведаю, як гэта зрабіць. Як наблізіцца да Слова Божага, каб зноў не застацца сам-насам са сваім расчараваннем?
Калі вы хочаце сустрэць і пачуць Бога, навучыцеся канкрэтных метадаў чытання Святога Пісання. Варта іх усё вывучыць, а перш за ўсё - практыкаваць, каб ведаць, які з іх працуе ўва мне. Вывучыце іх да такой ступені, каб потым перадаць іншым (напрыклад, вашым дзецям, таму што ніхто не зробіць гэта лепш бацькоў).
Заўсёды пачынайце з пытання: чаму я хачу прачытаць Біблію? Любы сумленны адказ будзе правільным і дазволіць вам выбраць прыдатны метад на сённяшні дзень. Слова Божае поўнае жыцця, якое чакае вас. (Габрэяў 4:12)
1. Слуханне - гэта найбольш просты спосаб. Святое Пісанне і Евангелле, ў прыватнасці, спачатку перадавалася вусна. Чытаць Біблію - гэта слухаць Бога.
2. Запамінанне - вывучэнне фрагментаў Святога Пісання на памяць. Ёсць фрагменты, якія, безумоўна, трэба ведаць на памяць. Яны ўключаюць у сябе, напрыклад, пралог Евангелля ад Яна, запаведзі шчаслівых, пачатак кнігі Быцця. Некаторыя кажуць, што кожны з нас мае Псальм, які як раз пра яго. Паспрабуйце знайсці яго, а затым вывучыце яго на памяць і малецеся ім.
3. Перапісванне - пісаць урыўкі з Пісання. Такім чынам ты зможаш убачыць структуру тэксту, асобных прапаноў, і, перш за ўсё, схіліцца над Словам. Ты ніколі не задумваўся, чаму некаторыя кнігі Святога Пісання надрукаваныя так, што тэксты ў іх выраўнаваныя на абедзвюх старонках, у той час як у іншых - толькі злева?
4. Lectio Divina - традыцыйны метад Касцёла, заключаецца ў медытацыі над урыўкам Пісання. Ён складаецца з некалькіх этапаў:
- Уступ. Знайдзі месца і паклапаціся пра прастору, каб стаць з пакораю ў прысутнасці Бога, прасіць Святога Духа аб дапамозе і правядзенне.
- Lectio. Чытанне і аналіз фрагмента Пісання - пажадана некалькі разоў і ўслых, можаш падкрэсліць важныя словы, выпісаць падзеі або сімвалы.
- Meditatio (разважанне). Шукай глыбокі сэнс прачытанага слова, паспрабуй "разжаваць" тэкст, гэта значыць, даведацца якое пасланне гэты ўрывак нясе супольнасці, Касцёлу, і кожнаму чалавечаку. Часам досыць засяродзіцца на адным слове, сказе і знаходзіцца з ім, запамінаючы форму і сутнасць, у іншы раз ты можаш зазірнуць да біблейскіх каментароў, каб растлумачыць сабе пытанні і інтуіцыі, што датычыць яго.
- Contemplatio (сузіранне). Апусканне усяго сябе ў змест Паслання. Услухайся ў Слова Божае, увайдзі з усім тваім вопытам і меркаваннямі ў паток Божага Аб'яўлення, каб дазволіць Богу праліць святло на тваё жыццё і пагрузіць нас у акіяне Яго жыцця і любові. - Oratio (малітва). Сузіранне гэта вопыт, які, натуральна, заканчваецца малітвай. Гэта падзяка, праслаўленне і, нарэшце, просьбы аб дапамозе ў прыняцці канкрэтных крокаў у жыцці адразу пасля чытання.
5. Lectio continua - проста чытаць Пісанне ад скарынкі да скарынкі. Ты можаш чытаць Святое Пісанне ў кожным зручным для цябе парадку, кіруючыся храналогіяй падзей, якую адлюстроўвае Біблія або тэмай, якая цябе цікавіць.
6. Наугад - гэтым метадам часта злоўжываюць. Не рэкамендуецца яго выкарыстанне, так як часта ўзнікае небяспека маніпулявання Словам Божым, асабліва калі вы шукаеце канкрэтных адказаў, абапіраючыся на урыўкі Пісання. Аднак, такі метад таксама часам працуе.
7. Скрутак - ты ведаеш, што такое філактэрый? Напішы сабе фрагмент Пісання, хоць бы адну фразу, і насі яго з сабой на працягу дня, разважаючы над ім, звяртаючыся да Бога гэтым тэкстам.
8. Малітва словамі Святога Пісання - у Бібліі ёсць шмат малітваў, Псалмы, напрыклад, гэта проста малітоўнік (таксама і для Езуса), якім варта карыстацца ў любой жыццёвай сітуацыі. Малітву можаш знайсці і ў іншых кнігах, у тым ліку ў Новым Запавеце. Касцёл з самага свайго пачатку моліцца словамі Бібліі, таму што хрысціянская малітва гэта натхнёны дар Бога.
9. Тэматычнае чытанне - хочаш ведаць, што Бог думае пра пакуты, прабачэнне, каханне? Можаш знайсці ў Пісанні адказы на пытанні, якія ў гэты момант цябе цікавяць.
10. Чытанне з кнігай - ёсць кнігі, якія варта чытаць паралельна з Пісаннем. Гэта творы мастацкага або навуковага-папулярнага характару прысвечаныя Бібліі, яе асобным частках або постацям. Напрыклад: Алексанр Мень «Чытаючы Біблію» або «Сын Чалавечы», Бенэдыкта XVI «Езус з Назарэта», Люіс Уоллес «Бэн Гур» і іншыя.
11. Чытанне з пытаннем: кім з'яўляецца Бог? - Святое Пісанне ад Бога, гэта Яго Аб’яўленне. Калі ты зацікаўлены Ім, хочаш пазнаць Яго (таму што няма нікога і нічога больш захапляючага) - трэба пытацца пра кожную фразу, і словы, і ў той жа час увесь тэкст пра яго аўтара.
12. Падручнік дзеянняў Бога - Біблія адкрывае важную рэч: як Бог дзейнічае. Ведаючы гэта, лягчэй ўбачыць яго дзеянне ў тваім жыцці.
13. Разважанні і размовы хрысціян - сумеснае чытанне Святога Пісання ахрышчанымі людзьмі мае сваю сілу, таму што хрысціяне па-асабліваму "ахоплены" Духам Святым, які дзейнічае ў Касцёле. Бог кажа і дзейнічае на людзей, якія яго любяць, таму ў іх супольнасці ты нашмат больш даведаешся пра Яго, чым у адзіночку.
14. Таргум - пасярэдзіне вялікага ліста паперы напішы абраны фрагмент Бібліі, а на палях, уздоўж тэксту, пішы свой асабісты каментар, Перафразуй тэкст і дапісвай меркаванні адносна асобных слоў, прапаноў або выразаў.
15. Метад антрапалагічнай адпаведнасці - калі ў Святым Пісанні гаворыцца пра радасць, смутак, страх, бацькоўства, весялосць або насмешкі, то лягчэй за ўсё адкрыць сэнс гэтага фрагмента праз разуменне прыроды апісванай з'явы. Шмат што змянілася на працягу стагоддзяў, але з людзьмі Бібліі нас больш аб'ядноўвае чалавечая прырода і жыццёвы досвед. У Езусе Бог выкарыстаў чалавечую прыроду, каб выказаць Сябе найбольш зразумела для нас - на мове чалавечага жыцця. Гэты метад быў ужыты Папам Рымскім Янам Паўлам II.
16. Медытацыя на працягу прызначанага часу - дай сабе пэўны час для медытацыі і засяроджвання на пэўным фрагменце. Не турбуйся, калі праз некаторы час ты не будзеш ведаць, што рабіць далей. Знаходжанне ў непасрэднай блізкасці да Божага Слова само па сабе мае сэнс, нават калі ты яго не бачыш у выглядзе нейкіх мудрых думак або пачуццяў. Гэта вельмі каштоўны метад, так як дазваляе ачысціць наш розум і прыгатаваць яго на тое, каб пачуць, як Бог прамаўляе.
17. Адкрыццё Бібліі ў літургіі - ёсць цесная сувязь паміж Словам Бога і тым, што адбываецца ў храме падчас набажэнства. Паспрабуй знайсці гэтую сувязь. Акрамя таго, паспрабуй знайсці крыніцу літургічных знакаў ў Святым Пісанні.
18. Гістарычна крытычны метад - патрабуе зацікаўленасці біблейскім светам. Варта сягнуць да каментароў або слоўнікаў (у канцы Пісання), якія набліжаюць нам рэаліі характэрных тэрмінаў, якія ў цяперашні час мы не разумеем, ці разумеем часта зусім інакш. Гэты метад дазваляе нам зразумець культурны і геаграфічныя кантэкст (карты!). Адкрый для сябе розныя моўныя кур'ёзы і да т.п., біблейскія літаратурныя жанры або ўнутраныя спасылкі на іншыя біблейскія тэксты (пытанне, напрыклад - якую кнігу найчасцей цытуе Езус і аўтары Новага Запавету?). Гэта дапаможа лепш зразумець: хто, што, каму і чаму кажа.
19. Рытарычнае тлумачэнне (экзэгеза) - паглядзі на структуру Святога Пісання і канкрэтнага яго фрагмента. Апошнія адкрыцці выявілі, што для яўрэяў было надзвычай важна, якім чынам ўладкована структура тэксту, як ён гучаў. Шмат павучанняў і думак паўтараюцца ў тэкстах тым ці іншым чынам, для таго, каб сэнс выявіўся літаральна паміж радкоў (адзін з такіх прыёмаў называецца паралелізм, і часта ўжываецца, напрыклад, у псальмах). Ёсць фрагменты, якія сканструяваныя сіметрычна, каб дазволіць слухачу лепш запомніць і зразумець іх сэнс.
20. Прызма Пасхі Езуса Хрыста - немагчыма зразумець сапраўдны сэнс Бібліі без Езуса Хрыста – Слова, яеое стала чалавекам. Для хрысціян ўся Біблія факусіруецца на Уваскрасенні Езуса Хрыста. Падумай пра гэта, калі будзеш чытаць Пісанне. Паглядзі на тэкст, які чытаеш праз цемру смерці і ззянне Уваскрэсення Хрыста. Больш за тое, праз хрышчэнне (апусканне ў смерць і ўваскрасенне), можаш гэтак жа паглядзець на кожны момант свайго жыцця. Дзякуючы гэтаму Слова зноў стане целам. У табе.
Аўтар а. Стах Новак OP