Штодня мы прымаем мноства розных рашэнняў - адны менш важныя, афарбаваныя размеранай штодзённасцю, якія тычацца нашых штодзённых абавязкаў; іншыя, у сваю чаргу, прымушаюць нас быць больш асцярожнымі і разважлівымі, бо ад гэтых рашэнняў будзе залежаць наша будучыня.

Што менавіта натхняе маладую дзяўчыну выбраць кар'еру ўрача, а юнака - стаць інжынерам? Існуе нямала прычын: поспех, добры заробак, альтруізм, імкненне кар'ернага росту, прыгода ... Ці што менавіта становіцца прычынай таго, што дзяўчына, якая шмат гадоў паліла, вырашае пазбавіцца ад гэтай звычкі, а чалавек з лішняй вагой пастанавіў пачаць актыўныя трэніроўкі, каб скінуць лішнія кілаграмы? І зноў жа - існуе шмат прычын: страх перад хваробай або смерцю, жаданне здаровага ладу жыцця, сямейныя абставіны. Але ўсе гэтыя прычыны цесна пераплятаюцца паміж сабой, утвараючы выніковую прычыну, якая заахвочвае чалавека прыняць тое ці іншае рашэнне. Святы Ігнацый Лаёла ў сваіх духоўных практыкаваннях называў гэтыя фактары (вобразы, думкі, натхненні, імкненні, эмоцыі, сімпатыі або антыпатыі) духамі. 

Многія рэчы можна вызначыць тэрмінам «дух». Калі твая любімая футбольная каманда выходзіць у фінал Лігі Еўропы, цябе і іншых балельшчыкаў аб'ядноўвае нейкі агульны дух, дух перамогі. Калі цябе і іншых грамадзян аб'ядноўвае мара зменаў ва ўласнай краіне, якая ўжо дваццаць гадоў не можа выйсці з крызісу, і ты хочаш гэтых змен нават за кошт уласнага здароўя ці жыцця, - можам гаварыць пра дух рэвалюцыі.

Існуе таксама іншае вымярэнне паняцця «духу». Гаворка  ідзе пра вымярэнне рэлігійна-духоўнае. Напрыклад, калі знаходзімся ў святыні на малітве - можам казаць пра малітоўны дух, які аб'ядноўвае нас і іншых людзей з Богам. Калі бачым медсястру, урача, законную сястру, якія аддана служаць хворым, - можам казаць, што гэтыя людзі маюць дух міласэрнасці.

Суцяшэнне і спусташэнне 

Святы Ігнацый на падставе ўласнага глыбокага малітоўнага вопыту прыйшоў да высновы, што групы эмоцый, унутраных парушэнняў і г.д. раздзяляюцца на дзве формы. Адну ён назваў духоўным суцяшэннем, другую - духоўным спусташэннем. Ён адзначыў, што гэтыя два фактары духоўнага жыцця могуць як набліжаць чалавека да Бога, так і аддаляць ад Яго. Пазней Ігнацый адзначыў, што часам спусташэнне можа паходзіць ад добрага духа, а часам - ад злога. Тое ж датычыцца і пацяшэння.

Ігнацыянская духоўнасць - вельмі практычная. Правілы распазнавання духаў - унутраныя парушэнні душы, радасць і спусташэнне, добры дух і злы дух, збліжэнне з Богам або аддаленне ад Яго - маюць на мэце дапамагчы чалавеку ўбачыць прысутнасць Бога ў жыцці, распазнаць Яго волю і прыняць адпаведнае рашэнне. 

Як адрозніць добрага духа ад злога? 

Некаторыя асноўныя характарыстыкі вельмі простыя.

Дзеянні добрага духа звычайна прыводзяць да канкрэтных зменаў у чалавеку. Павялічваецца любоў і радасць, вера і надзея. Добры дух прыносіць мір і супакой у сэрца. Затое злы дух чыніць усё наадварот: сее ў чалавечым сэрцы сумненні, неспакой, адчай, забірае надзею, прыносіць блытаніну і дзейнічае адразу. Іншы прыклад: калі чалавек вядзе грахоўнае жыццё - добры дух пачынае яго «грызці», яго мучае сумленне, добры дух заахвочвае да пераменаў у жыцці і да духоўнага навяртання. Затое злы дух прадстаўляе грэх як нешта прыемнае і правільнае, таму чалавек працягвае грашыць.

Як гэтыя духі дзейнічаюць у сэрцы веруючага чалавека?

Яны дзейнічаюць цалкам супрацьлегла: злы дух прыносіць сумненні, расчараванне, неспакой, затое добры дух суправаджае чалавека яшчэ большай надзеяй, даверам да Бога і жаданнем малітвы. Іншай характарыстыкай добрага духу ёсць праўда, шчырасць, адкрытасць і празрыстасць. Затое злы дух ўплывае на чалавека падступна, прыносіць падман, закрытасць на іншых і неспакой у душы. 

Эмоцыі і пачуцці 

Існуе таксама некалькі простых практык. Калі ты вырашыў змяніцца ў сваім жыцці, служыць больш Богу і людзям, і хутка пачынаеш адчуваць духоўнае спусташэнне – сумненне, што да правільнасці прынятых рашэнняў, знеахвочванне , лянота і г.д., - то можна выказаць здагадку, што, хутчэй за ўсё, гэтыя думкі не паходзяць ад добрага духа. Пасля прыняцця добрых рашэнняў Ігнацый не раіў мяняць іх, асабліва калі чалавек пачынае перажываць духоўнае спусташэнне і сумненні, у яго жыцці пачынаюць з'яўляцца цяжкасці, звязаныя з гэтым рашэннем. 

У перыяд духоўнага спусташэння ці трывогі варта павялічыць час на малітву і іншых пабожных практык. Калі раптам без усялякай прычыны ты адчуваеш духоўны ўздым і радасць, асаблівую блізкасць Бога ў жыцці, - гэтыя духоўныя парушэнні з вялікай верагоднасцю могуць паходзіць ад добрага духа, гэта значыць ад Бога. Іншым разам, гэта значыць калі перад духоўным суцяшэннем адбылося нешта асаблівае: ты пачуў нейкую навіну, атрымаў ліст або нават прыняў поўнае пабожнае рашэнне, - св. Ігнацый раіць праверыць паходжанне гэтага суцяшэння, таму што яго крыніцай можа быць злы дух, або, як кажа прыказка, «добрымі намерамі пекла выслана».

Вядома, гэта толькі некалькі аспектаў правілаў распазнання духаў з св. Ігнацыям Лаёлай, якія могуць паслужыць чалавеку ў духоўным падарожжы, каб лепш распазнаваць прысутнасць Бога ў жыцці, або разгадаць дзейнасць злых духаў, якія жадаюць, каб чалавек не слухаў Бога, а хадзіў сваімі сцежкамі ... Для таго, каб навучыцца прымяняць гэтыя Правілы, трэба доўга практыкавацца, маліцца і мець мудрага і дасведчанага духоўнага кіраўніка, які ведае ігнацыянскую духоўнасць. 

"Не кожнаму духу верце, а выпрабоўвайце духаў, ці яны ад Бога» (1 Ян 4, 1).

Аўтар Вячаслаў Акунь ТІ