У наступнай частцы біяграфіі Кароля Вайтылы прадстаўляем вам час, які пакінуў вялікі след у сэрцы будучага папы.

Нягледзячы на тое, што навучанне маладога Кароля было перарвана на пачатку другога года, яго сувязь з літаратурай і са словам на гэтым не скончылася. Ад кастрычніка 1939 года Кароль Вайтыла вечарамі спатыкаўся ў доме Юльюша Кудрыньскага (1921-1994, польскі празаік, тэатральны і фільмовы крытык, перкакладчык твораў з ангельскай, нямецкай і французскай моваў), дзе з сябрамі чыталі вялікую польскую літаратуру. З той групы 22 красавіка 1941 года ўтварыўся Рапсадычны тэатр (пачаткова Тэатр жывога слова), кіраўніком якога быў Мечыслаў Катлярчык (1908-1978, польскі тэатральны рэжысёр, актор, драматург, літаратурны крытык, педагог), вадавіцкі сябра Кароля¹. Таксама малады Кароль падчас нямецкай акупацыі намагаўся перш шмат чытаць і пісаць. Менавіта ў гэты перыяд балі створаны яго першыя літаратурныя творы².

Спатканні тэатру адбываліся ў вузкім коле знаёмых, запрошаных гасцей і асабліва зацікаўленых літаратурай. Захаванне тайнасці вакол тых тэатральных спатканняў было неадлучальным, інакш пагражалі нам усім жорсткія пакаранні з боку акупацыйных уладаў – найбольш верагоднай была вывазка ў канцэнтрацыйны лагер. Я павінен сказаць, што ўвесь гэты асаблівы тэатральны досвед запісаўся глыбока ў маёй памяці, хоць ад пэўнага моманту я ўсвядомліваў, што тэатр не быў маім пакліканнем³.

Кароль Вайтыла ўсведамляў небяспеку, але, нягледзячы на гэта, не спыніў сваёй тэатральнай дзейнасці, а таксама ўдзелу ў Жывым Ружанцы. Акрамя гэтага ён ўзяў удзел у дзейнасці арганізацыі, якая выратавала жыццё тысячы габрэяў.

Ад верасня малады Кароль разпачаў працу ў кар’еры каля Кракава. Год пазней перайшоў да ачышчальні вады ў фабрыцы соды. Каб абараніцца перад вывазкай на прымусовую працу ў Германію я пачаў працаваць фізічна ў кар’еры, звязаным з хімічнай фабрыкай Solvay⁴.

Гэты перыяд працы Ян Павел II у адным са сваіх інтэрв’ю назваў асаблівым дарам провіду Божага⁵. Ён пакінуў вялікі ўплыў ў фарміраванні будучага папы і паклаў пачатак шмат новым знаёмствам. Некаторыя з іх трывалі ў выглядзе перапіскі, калі ён быў ужо біскупам Рыму⁶. Я спатыкаўся штодзённа з людзьмі цяжкай працы, пазнаў іх асяроддзе, іх сем’і, іх зацікаўленасці, людзкую каштоўнасць і годнасць. Асабіста я дазнаў ад іх шмат зычлівасці. Яны ведалі, што я студэнт, і што, калі только дазволяць абставіны, хачу вярнуцца да навучання. (...) Не раздражняла іх тое, што я прыносіў у працу кніжкі.

(...) Я пасябраваў шмат з кім з працаўнікоў. Неаднойчы яна запрашалі мяне да сваіх дамоў. Ужо будучы святаром і біскупам я хрысціў іх дзяцей і ўнукаў, благаслаўляў і сужэнствы і праводзіў шмат чые пахаванні⁷. (...) Я пазнаў рэчаіснасць іх жыцця, глыбокае чалавецтва  таго жыцця, не гледзячы на прыхільнасці і грахі, прыналежныя аднаму ці другому⁸.

(...) З таго часу таямніца чалавека ўвайшла ў поле маіх рэфлексій і я пачуў сябе нястрымана абавязаным таму, каб бараніць годнасць кожнага чалавека⁹.

Адзін з паэтычных твораў, які адлюстроўвае час парцы ў кар’еры:

Słuchaj, kiedy stuk młotów miarowy i tak bardzo swój

przenoszę wewnątrz ludzi, by badać siłę uderzeń –

słuchaj, prąd elektryczny kamienistą rozcina rzekę –

a we mnie narasta myśl, narasta dzień po dniu,

że cała wielkość tej pracy znajduje się wewnątrz człowieka.

Twarda, pęknięta dłoń inaczej młotem wzbiera,

inaczej się rozwiązuje w kamieniu ludzka myśl –

kiedy energie ludzkie oddzielisz od sił kamienia

i przetniesz w właściwym miejscu – tętnicę pełną krwi.

O, popatrz, jak można miłować w takim gruntownym gniewie,

który wpada w oddechy ludzi jak rzeka od wiatru pochyła,

i nie dochodzi do głosu, tylko struny wysokie zerwie –

przechodnie pierzchają do bram –

ktoś głosem ściszonym powiedział: to jednak jest wielka siła.

Nie lękaj się. Sprawy ludzkie szerokie mają brzegi.

Nie wolno ich w ciasnym łożysku więzić nazbyt długo.

Nie lękaj się. Sprawy ludzkie stoją od wieków

w Tym, na którego patrzysz poprzez młotów miarowy stukot¹⁰. 

_______________________________________________________

¹Jan Paweł II nasz wielki święty, Kraków 2013.

^{2Jan Paweł II nasz wielki święty, Kraków 2013}.

³Dar i tajemnica, Kraków 1996.

⁴Dar i tajemnica, Kraków 1996.

⁵Nie lękajcie się, Rzym 1982.

⁶Dar i tajemnica, Kraków 1996.

^{7Dar i tajemnica, Kraków 1996.}

⁸L’Osservatore Romano” 1981.

⁹Nauczanie społeczne, warszawa 1982.

¹⁰www.apostol.pl.

Крыніцы: "Jan Paweł II. Autobiografia" wybrala i sklalaJustyna Kiliańczyk Zięba; "Jan Paweł II nasz wielki święty" Małgorzata Pabis.

Падрыхтавала Кацярына Паўлоўская