Вялікая пятніца – дзень строгага посту
У Вялікую пятніцу Касцёл успамінае муку і смерць нашага Збаўцы Езуса Хрыста.
У Вялікую пятніцу Касцёл успамінае муку і смерць нашага Збаўцы Езуса Хрыста.
У Вялікі чацвер, які мы ў гэтым годзе сустракаем 28 сакавіка, былі ўстаноўлены сакрамэнты Эўхарыстыі і пасвячэння. У гэты дзень мы aдкрываемся на сакрамэнт Эўхарыстыі як на хлеб жыцця, які неабходны чалавеку для выратавання душы.
Мы зноў перажываем прыняцце святой Камуніі, якая дае магчымасць з’яднацца з Найвышэйшым. На ўзор Хрыста, які прынізіў сябе, імкнемся старанна служыць у братэрскай любові бліжняму.
У катэдральных касцёлах у Вялікі чацвер у першай палове дня праходзіць так званая Імша Хрызма, якую біскуп канцэлебруе разам са святарамі з усёй дыяцэзіі. Падчас гэтай Імшы біскуп асвячае алей хворых i алей катэхуменаў, кансэкруе алей хрызма. Святары аднаўляюць абяцанні, якія давалі пры пасвячэнні.
Увечары ва ўсіх святынях цэлебруецца Імша ва ўспамін Апошняй Вячэры, якая распачынае Святы Пасхальны Трыдуум. Гэта тры святыя дні, калі мы будзем разважаць пра ўстанаўленне сакрамэнтаў Эўхарыстыі і пасвячэння, пра муку і смерць нашага Пана Езуса Хрыста, а таксама пра Яго Уваскрасенне.
Мы будзем збірацца вакол Хрыста Пана, як вучні на Апошняй Вячэры. Удзельнічаць у тых жа падзеях. Той жа самы Езус запросіць нас да супольнага стала. Возьме хлеб і віно і пераменіць у свае Цела і Кроў, каб нас накарміць. Перш чым адыйдзе да Айца, пакіне нам запавет любові, нягледзячы на ноч здрады, нягледзячы на блізкую муку і крыжовую смерць. Гэтым Запаветам з’яўляецца Ён сам. Ён застаўся з намі ў святых сакрамэнтах, у Эўхарыстыі і сакрамэнце пасвячэння.
Адыходзячы, Хрыстус абавязаў нас да супольнай любові. Ён пакінуў нам красамоўны прыклад, падчас Апошняй Вячэры абмыўшы ногі сваім вучням, і даручыў нам кіравацца ў жыцці прынцыпам любові, сказаўшы: “Вось запаведзь Мая, каб вы любілі адзін аднаго, як Я палюбіў вас” (Ян 15, 12).
Сёння праз служэнне святароў мы можам карміцца Целам Хрыста. Няхай жа гэты дзень будзе часам асаблівай малітвы за іх служэнне.
Будзем прасіць Бога, каб не было недахопу ў тых, хто ўдзяляе нам сакрамэнты, будзем прасіць аб фізічных і духоўных сілах для іх, будзем прасіць аб Божай ласцы, патрэбнай для годнага здзяйснення святых абрадаў, будзем прасіць аб шматлікіх і добрых пакліканнях да святарства. Няхай Усемагутны Бог сцеражэ і ўмацоўвае нашых святароў.
У Папяльцовую сераду мы распачынаем перыяд Вялікага посту, які будзе працягвацца 40 дзён. Што ў гэты час мы павінны рабіць?
Папяльцовая серада сёлета прыпадае на 14 лютага.
У Святым Пісанні лічба 40 азначае час перамянення перад якойсьці важнай збаўчай падзеяй. Так 40 дзён працягваўся патоп, пасля якога Бог заключыў запавет з чалавецтвам (параўн. Быц 7–8); 40 гадоў ізраэліты хадзілі па пустыні, перш чым прыйшлі ў Абяцаную Зямлю (параўн. Дрг 8, 2). Таксама 40 дзён і начэй ішоў Элія на гару Харэб, дзе Бог аб’явіўся яму ў гуку мяккага павеву (параўн. 1 Вал 19, 1–14); i 40 дзён пасціўся Езус у пустыні, дзе Яго спакушаў д’ябал (параўн. Мц 4, 1–11). Касцёл запрашае нас, каб у Вялікім посце мы ўвайшлі – з дапамогай розных практык – у духоўны сэнс тых біблійных падзей.
На парозе Вялікага посту мы пакліканы навярнуцца да Бога і паяднацца з Ім: “Навярніцеся да Мяне ўсім сваім сэрцам” (Ёэл 2, 12), – гаворыць нам Бог праз прарока. “Ад імя Хрыста просім: паяднайцеся з Богам” (2 Кар 5, 20b), – заклікае св. апостал Павел.
Варта адысці ад ранейшага мыслення па-чалавечы і навярнуцца на мысленне Божае, якое заключана ў Божым слове. Сёння ёсць вялікая розніца паміж тым, што гаворыць і што прапануе Найвышэйшы, і тым, да чаго імкнуцца і да чаго хочуць прывесці любым коштам сапсаваныя людзі.
Пан Езус заклікае нас выконваць учынкі пакаяння: міласціну, малітву і пост. І даручае выконваць іх не напаказ, не для сваёй хвалы, а патаемна, на хвалу Пана Бога і карысць людзей. Важна таксама тое, каб выконваць іх сукупна, цэласна, бо толькі тады яны становяцца плённымі. Таму неабходна задумацца аб тым, як будзе выглядаць наша міласціна, чым і каму будзем дапамагаць. А таксама аб тым, як удасканаліць сваё духоўнае жыццё.
У знак прыняцця “праграмы навяртання” мы прымаем пасыпанне галоў попелам. Сэнс гэтага заключаны ў словах, якія суправаджаюць дадзены абрад: “Памятай, чалавек, што ты прах і ў прах вернешся”, “Навяртайцеся і верце ў Евангелле”. Праз такі жэст мы закліканы адварочвацца ад граху, навяртацца ад дрэннай звычкі, залежнасці, адварочвацца ад таго, што цялеснае, што служыць толькі целу, часоваму.
Няхай сёлетні Вялікі пост стане для ўсіх нагодай да аднаўлення і развіцця асабістай малітвы, з дапамогай рэгулярнага і добрага ўдзелу ў Эўхарыстыі, а таксама ў набажэнствах Крыжовага шляху, Песняў жальбы і рэкалекцыях. Будзем навяртацца таксама да чалавека: найперш, да таго, з якім жывём ці працуем. Людзі, якія знаходзяцца побач з намі, павінны адчуць, што ў Касцёле пачаўся Вялікі пост, бо ў шэрай штодзённасці стала больш сардэчнасці, чуласці, цярплівасці, самавалодання, больш добрых, цёплых слоў, позіркаў, учынкаў.
Паводле “Слова Жыцця”, кс. Юрый Марціновіч
Тлусты чацвер, падобна як большасць традыцыйных і народных святаў, звязаны з рэлігійным календаром – прыпадае заўсёды ў апошні чацвер перад Вялікім постам. Сёлета (2024 г.) гэта 8 лютага, бо 14 лютага – Папяльцовая серада, што азначае пачатак 40-дзённага часу пакаяння.
Штогод 6 студзеня Каталіцкі Касцёл адзначае ўрачыстасць Аб’яўлення Пана, якая таксама носіць назву Трох Каралёў.
Падчас гэтай урачыстасці, ці Эпіфаніі, хрысціяне ўзгадваюць тры біблейскія падзеі: пакланенне трох каралёў, хрост Езуса і першы цуд Езуса ў Кане Галілейскай.
Свята Аб’яўлення Пана з’явілася ў Егіпце ў ІІІ ст. 6 студзеня адна з хрысціянскіх сект ушаноўвала там хрост Езуса, які трактавала як поўнае аб’яўленне Сына Божага. Паводле вызнаўцаў гэтай секты, менавіта ў хвіліну хросту наступіла аб’яўленне дзвюх прырод Езуса: чалавечай і боскай.
Дата свята Эпіфаніі была звязана са стараегіпецкімі вераваннямі. 6 студзеня адзначалася свята нараджэння бога святла. Людзі верылі, што ў ноч, якая папярэднічае святу, калі нарадзіўся новы бог, воды Ніла ператвараюцца ў кроў. У многіх месцах пясок на берагах Ніла мае чырвоны колер, і паколькі гэта час дажджоў, рака забірала гэты пясок, і вада сапраўды магла станавіцца чырвонай. Чырвоныя воды Ніла паслужылі хрысціянам для таго, каб замяніць язычніцкія вераванні ўказаннем на першы біблейскі цуд Езуса ў Кане Галілейскай, дзе Хрыстус перамяніў ваду ў віно.
Трэцяй падзеяй, аб якой гаворыцца ў час Эпіфаніі, з’яўляецца пакланенне мудрацоў, якія прыбылі да нованароджанага Езуса.
Тады павінна было наступіць сімвалічнае аб’яўленне Хрыста ўсяму тагачаснаму свету.
У Бібліі гаворыцца не пра трох каралёў, якія наведвалі Езуса, а хутчэй пра мудрацоў. Сцвярджэнне, што Езуса наведалі манархі, паходзіць ад Цэзарыя з Арля. У VI ст. манах на аснове старазапаветнага Псальма 72, дзе гаворыцца пра каралёў, якія аддаюць Богу паклон, заключыў, што мудрацы павінны былі быць валадарамі.
Мы не ведаем таксама, колькі было гэтых мудрацоў. Аднак Цэзарый з Арля на аснове Евангелля паводле Мацвея і прыведзенай там колькасці дароў, прынесеных Езусу (міра, кадзіла і золата) акрэсліў, што іх было трое.
Па іншай інтэрпрэтацыі колькасці гэтых манархаў, яны павінны былі быць прадстаўнікамі ўсіх частак свету, а ў старажытнасці іх вядома было тры: Еўропа, Азія і Афрыка. Таму і сёння ў калядных стаенках тры каралі прадстаўлены як асобы з розным колерам скуры.
У Бібліі не прыводзяцца і імёны мудрацоў. Імёны былі нададзены ім у Сярэднявеччы: Каспар, Мельхіёр і Бальтазар.
Эпіфанія была звязана з трыма падзеямі: хростам (на лацінскай мове "Baptesimus"), вяселлем у Кане Галілейскай (лац. "Matrimonium") і пакланеннем мудрацоў (што перадае слова "Cogito" - пазнае).
З адпаведных літар - C, M i B – пачынаюцца таксама іншыя выразы: "Christus Multorum Benefactor" ("Хрыстус многім (людзям) дабрачынца") і "Christus Mansionem Benedicat" ("Хрыстус памяшканне благаславіць").
Звычай пісаць крэйдай знакі на дзвярах вельмі стары – паходзіць яшчэ са старазапаветнай Кнігі Зыходу. Там гаворыцца пра тое, як праз Егіпет праходзіў Анёл смерці, які забіваў першародных, мінаючы дамы, пазначаныя крывёй ягняці. Адтуль сярод юдэяў з’явіўся звычай пазначаць уваход у свае намёты, што павінна было быць сімвалам таго, што Яхвэ сярод іх.
Гэты звычай адаптавалі і хрысціяне.
Таму, пазначаючы нашы дзверы крэдай, мы паказваем іншым, што жыхары гэтага дома – сведкі Хрыста і не саромеюцца гэтага.
У цэлым, правільны надпіс на нашых дзвярах павінен выглядаць так: C + M + B 2024 (ці іншы год). Гэта азначае "Christus Mansionem Benedicat" – ці "Хрыстус памяшканне благаславіць".
Двойчы пастаўлены "+" – гэта не "плюсікі", а "крыжыкі" – знак благаслаўлення.
Таму пазначым асвечанай крэйдай дзверы нашых дамоў, свядома просячы аб благаслаўленні Езуса Хрыста, а не “нейкіх” Каспара, Мельхіёра і Бальтазара.
Апрацаваў на аснове інтэрнэт-старонак кс. Юрый Марціновіч
На вуліцы ціша. Дома трываюць заключныя прыгатаванні да ўрачыстасці. У адвэнтавым вянку вернікі запальваюць апошнюю свечку – наблізілася вялікае свята веры.
Як Святло з вышыняў
“Снежань у Ісландыі з’яўляецца адным з найцямнейшых месяцаў у годзе, – распавядае с. Людміла Леўдаровіч MChR з Гродзенскай дыяцэзіі, якая служыць у Рэйк’явіку. – Світае каля 11-ай гадзіны раніцы, а цямнее каля 15-ці, таму вуліцы і дамы ўпрыгожвае шмат штучных агеньчыкаў. Гэта прыгожа, і асабіста для мяне ўпісваецца ў рэлігійны і біблейскі кантэкст, калі мы чакаем Хрыста на Божае Нараджэнне. Чакаем Яго, як Святло з вышыняў неба, якое прыносіць яснасць. Агеньчыкі нам пра гэта нагадваюць”.
Багата дэкараваная ялінка, якую ўпрыгожваюць да свята, таксама асвятляе вячэрні час. Згодна з навукай Касцёла, яна з’яўляецца адлюстраваннем райскага дрэва жыцця або дрэва пазнання. У Бурундзі (Усходняя Афрыка) замест ялінкі ставяць бананавае дрэва. Тут банан з’яўляецца сімвалам прывітання госця. Расліну змяшчаюць таксама ў шопцы. Гэта азначае павагу, з якой вернікі вітаюць Немаўля. У Нікарагуа (Цэнтральная Амерыка) упрыгожваюць кававае дрэва, а ў Індыі – мангавае.
“Жывое Евангелле”
Галоўным сімвалам калядных свят з’яўляецца шопка. Звычай паўстання ясляў з фігурай навароджанага Езуса шырока распаўсюджаны ва ўсім свеце. Вялікую папулярнасць ён набыў у Італіі.
Як распавядае кс. Раман Суша з Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, які спачатку вучыўся, а цяпер служыць у Рыме, у кожнай мясцовасці маюцца свае адметнасці: “У Неапалі, на знакамітай Віа-Сан-Грэгорыа-Армэна, круглы год можна набыць фігуркі для батлейкі. Сярод традыцыйных «фігурантаў» каго толькі не сустрэнеш! Тут будзе і Марадона, і Ранальда, і папа Францішак… Батлейкі нярэдка будуюць тыднямі, месяцамі. Звычайна яны маюць арганізаваную змену дня і ночы, а фігуркі могуць механізавана рухацца”.
У перыяд калядных свят у Ватыкане арганізуецца Міжнародная выстава батлеек. У каланадзе плошчы св. Пятра зараз прадстаўлена больш за 120 калядных сцэн з 22-ух краін свету. Батлейкі выраблены з розных матэрыялаў: дрэва, тканіны, пяску і інш. Адлюстроўваюць нацыянальны каларыт і багацце народных традыцый кожнага з прадстаўленых рэгіёнаў.
Сёлета экспазіцыя прымеркавана да 800-годдзя з часу стварэння калядных ясляў. Аўтарам ідэі, якая пазней перарасла ў традыцыю, лічыцца св. Францішак Асізскі. У 1223 годзе ён упершыню арганізаваў святочную стайню. У італьянскім Грэчча манах стварыў “жывую” інсцэніроўку з людзьмі і жывёламі, намагаючыся наблізіць вернікам таямніцу Божага Нараджэння.
Па гэтай прычыне сёлета калядныя яслі на плошчы св. Пятра па-сапраўднаму незвычайныя. Дзіцятка Езус трымае не Марыя і не Юзаф, а св. Францішак. Гэта зроблена з тым намерам, каб пілігрымы задумаліся над сэнсам ініцыятывы святога.
Вігілія
Глыбокую сімволіку мае вігілійная вячэра, якая сягае каранямі першых вякоў хрысціянства. Ужо тады веравызнаўцы Хрыста збіраліся разам на Эўхарыстыю, а пасля на супольнае спажыванне пасілку – agape (з грэч. “любоў”), дзе дзяліліся радасцю ад таго, што ўтвараюць еднасць у Збаўцы.
З даўніх часоў у дзень перад Божым Нараджэннем вернікі захоўвалі строгі пост і чакалі гэтай вялікай урачыстасці, молячыся разам. У многіх краінах дадзеная традыцыя захавалася. Католікі Беларусі яе таксама падтрымліваюць. Менавіта таму ў нашых людзей могуць выклікаць здзіўленне мясныя стравы на вігілійным стале.
У Нарвегіі, напрыклад, спажываюць свіныя рэбры альбо бараніну. У Перу гатуюць мяса марскіх свінак. Справа ў тым, што ўстрыманне ад спажывання мяса не адносіцца да кананічнага абавязку, дадзеная норма рэгулюецца мясцовым Касцёлам. Аднак гэта не прымяншае вартасці дадзенай традыцыі, якая дзесяткі стагоддзяў існуе ў розных частках свету.
Сярод краін з няпосным меню ёсць таксама… Італія. “Першы вігілійны вечар сустрэў мяне звычайнай вячэрай: проста паста і мясная страва на «другое». Ніякага чытання Евангелля, 12-ці страў ці сена пад абрусам, – распавядае кс. Раман Суша. – Пасля св. Імшы пробашч пачаставаў салодкім хлебам «панэттонэ» – і на гэтым вігілія скончылася”.
У той жа час “калядная куцця” не губляе сваёй папулярнасці, асаблівым чынам у цэнтральнай і ўсходняй Еўропе. Згодна са старадаўнімі звычаямі, да вігілійнага стала падаюцца стравы з капусты, гароху, маку і сухафруктаў. Адзін з галоўных атрыбутаў поснага меню – куцця, а таксама клёцкі, смажаная рыба, розная выпечка.
У коле сям’і
Па традыцыі, як адзвоняць званы ў касцёле і прагучыць радаснае “Gloria in excelsis Deo”, вернікі спяшаюцца падзяліцца аплаткай з блізкімі. Пасля ранішняй урачыстай св. Імшы тлумы сваякоў з’язджаюцца ў бацькоўскі дом, каб сустрэцца за вялікім сталом. Пад адным дахам на свята можа сабрацца некалькі пакаленняў родзічаў!
Такога звычаю прытрымліваюцца ў той жа Італіі і самі святары: “Якія б вялікія ні былі парафіі ў душпастыраў, яны абавязкова едуць на святочны абед да сваіх родных”, – гаворыць кс. Раман Суша. Гэта важна – захоўваць традыцыі, каб не згубіць сувязь часоў і пакаленняў, каб не забывацца пра свае карані…
Урачыстасць Божага Нараджэння з’яўляецца святам сям’і і сэрца. У краінах, дзе хрысціянскі кантэкст святкавання Раства губляецца, людзі па ўнутраным закліку, інтуітыўна выпраўляюцца да сваіх блізкіх, каб правесці вольны час разам. Чалавек заўжды туліцца, каб атрымаць цяпло і падтрымку. І ён знаходзіць тое, чаго шукае сэрцам! Нездарма гэтае свята называюць “самым цёплым” у календары – успаміны аб перажыванні святога часу саграваюць душу, дораць надзею, радасць і супакой.
Паводле “Слова Жыцця”, Кацярына Паўлоўская
У Вігілію Божага Нараджэння на цэнтральным месцы ў пакоі ставяцца яслі з фігурай Дзіцятка Езус. Стол засцілаецца белым абрусам (можна аздобіць яго яловымі галінкамі). Пад абрусам змяшчаецца сена. Пасярэдзіне стала ставіцца вігілійная свечка, святло якой з’яўляецца сімвалам прысутнасці Хрыста. Побач кладзецца Біблія і аплатка.
Парадак вігілійнай вячэры
Калі на небе з’яўляецца першая зорка, на ўспамін бэтлеемскай зоркі, сям’я збіраецца за вігілійным сталом. Адно месца пакідаецца вольным як знак памяці пра памерлых блізкіх і пра падарожнікаў, якія неспадзявана могуць пастукацца ў дзверы.
Усе стаяць, а старэйшы член сям’і запальвае свечку. Пасля гэтага кажа: Гэта Святло, якое сённяшняй ноччу прыйшло на зямлю, каб рассеяць цемру граху.
Усе адказваюць: Дзякуй Богу.
Кіраўнік: У імя Айца і Сына, і Святога Духа.
Усе: Амэн.
Бацька ці старэйшая асоба з сям’і чытае фрагмент Евангелля паводле Лукі (Лк 2, 1–14):
“У тыя дні выйшаў загад ад цэзара Аўгуста зрабіць перапіс па ўсёй зямлі. Гэта быў першы перапіс падчас панавання Квірынія ў Сірыі. І пайшлі ўсе запісвацца, кожны ў свой горад. Пайшоў таксама і Юзаф з Галілеі, з горада Назарэта, у Юдэю, у горад Давіда, званы Бэтлеем, бо ён быў з дому і роду Давіда, каб запісацца з Марыяй, заручанай з ім, якая была цяжарнай. А калі яны былі там, надышоў Ёй час нарадзіць. І нарадзіла Сына свайго першароднага. І спавіла Яго, і паклала ў яслі, бо не было ім месца ў заездзе. У той ваколіцы былі на полі пастухі, якія вартавалі ўначы свой статак. Раптам з’явіўся ім анёл Пана, і хвала Пана асвяціла іх, і вялікі страх ахапіў іх. І сказаў ім анёл: «Не бойцеся, я абвяшчаю вам вялікую радасць, якая будзе для ўсяго народа, бо нарадзіўся вам сёння ў горадзе Давіда Збаўца, якім ёсць Хрыстус Пан. І вось вам знак: знойдзеце Немаўля спавітае і пакладзенае ў яслях». І раптам з’явілася з анёлам вялікае войска нябеснае, якое праслаўляла Бога і ўсклікала: «Хвала на вышынях Богу, а на зямлі спакой людзям добрай волі»”. Гэта слова Пана.
Усе: Хвала Табе, Хрыстэ.
Затым спяваецца калядка.
Супольная малітва
Бацька ці маці прамаўляе просьбы, усе адказваюць: “Выслухай нас, Пане!”.
К: Божа, наш Ойча, у гэтую ўрачыстую гадзіну праслаўляем Цябе і дзякуем за ноч, калі паслаў у свет свайго Сына Езуса Хрыста, нашага Пана і Збаўцу. Просім Цябе, удзялі нашай сям’і дар любові, згоды і супакою. Цябе просім…
У: Выслухай нас, Пане!
К: Адары нашых суседзяў, сяброў і знаёмых спакоем гэтай ночы. Цябе просім…
У: Выслухай нас, Пане!
К: Усіх пакінутых, самотных, хворых, бедных, галодных ва ўсім свеце суцеш і ўмацуй Добрай Навінай гэтай святой ночы. Цябе просім…
У: Выслухай нас, Пане!
К: Нашых памерлых (пералічыць імёны) адары шчасцем і святлом Тваёй хвалы. Цябе просім…
У: Выслухай нас, Пане!
К: Пане Божа, Ты ўчыніў, што гэтая святая ноч заяснела бляскам сапраўднага святла Твайго Адзінароднага Сына. Учыні, каб і мы яснелі бляскам Твайго святла ў сваім штодзённым жыцці. Праз Хрыста, Пана нашага. Амэн.
У: “Ойча наш…”.
Ламанне аплаткай і пажаданні
Абрад ламання аплаткай вучыць, што нават апошнім кавалкам хлеба трэба дзяліцца з бліжнімі, і разам з тым прыгадвае, што Божы Сын стаў Чалавекам і ўстанавіў Эўхарыстыю.
К: А цяпер у духу любові і прабачэння падзелімся аплаткай – хлебам любові. Зычліва раскрываючы свае сэрцы ва ўзаемнай любові, мы адкрываем іх на прыход Пана. У Ім кожны чалавек знойдзе дабрыню і сяброўства. Няхай Бог заўсёды будзе ў нашым доме.
Бацька сям’і складае пажаданні і ламаецца аплаткай спачатку з маці, а затым з астатнімі членамі сям’і. Тое ж робяць усе прысутныя.
Спажыванне вячэры
На стол падаюцца толькі посныя стравы і безалкагольныя напоі. Спажыванне вячэры павінна праходзіць у атмасферы сямейнай зычлівасці.
Малітва пасля вячэры
К: Дзякуем Табе, Божа, наш добры Ойча, за Сына Твайго Езуса Хрыста. Дзякуем за любоў да ўсіх людзей, за гэты вігілійны вечар і дары, якія мы спажывалі. Табе хвала на вякі.
У: Амэн.
Пасля вячэры святочны настрой падтрымліваем спевам калядак і ўзаемным адорваннем падарункамі. Каля елкі чакаем Пастэркі, на якую, па меры магчымасці, накіроўваемся ўсёй сям’ёй.
Паводле "Слова Жыцця"
На парозе Адвэнту варта засяродзіцца на тым, што можна зрабіць, каб не размінуцца з Богам, не затрымацца на падарунках пад елкай, паведамленнях, якія рассылаюцца са штампаваным тэкстам віншаванняў. Гэты час менавіта для таго, каб нашай сустрэчы з Богам надаць сэнс, учыніць яе такой, якой заслугоўвае быць, – выключнай.
Зразумець двайное вымярэнне адвэнтавай сустрэчы
Адвэнт нагадвае першае прыйсце Хрыста Месіі і рыхтуе нас да перажывання Божага Нараджэння. Сэрцы людзей павінны стацца Бэтлеемам, каб Езус знайшоў у ім месца для сябе, каб не быў адштурхнуты, адкінуты, выгнаны, як з не аднаго бэтлеемскага заезнага дома.
Адвэнт – гэта ўжо не перыяд пакаяння, як калісьці. Гэта радаснае чаканне, бо “Пан блізка!” (Флп 4, 4). Касцёл напаўняе яго традыцыяй штодзённых раратніх Імшаў у гонар Найсвяцейшай Панны Марыі, а таксама адвэнтавага вянка з чатырма свечкамі, якія запальваюцца па чарзе кожную нядзелю.
Бог – Пан часу. Яго атрыбутам з’яўляецца вечнасць.
Адвэнт рыхтуе нас таксама да паўторнага, канчатковага, эсхаталагічнага прыйсця Хрыста “ў канцы часоў” (г. зв. Парусіі), значыць, да сустрэчы з Богам тварам да твару. Гэты дзень вядомы толькі Спрадвечнаму. Але такім днём будзе таксама момант смерці і Божы суд пасля яе, таму Адвэнт нагадвае нам пра чуванне і гатоўнасць да сустрэчы з Панам (Мц 24, 42).
Напоўніць чаканне любоўю
Адвэнт напаўняе сум, а сум з’яўляецца выразам любові. Закаханыя людзі глядзяць адно аднаму ў вочы і не заўважаюць часу. Нічога не важна: ні гадзіны, ні бяссонныя ночы, – калі кагосьці кахаеш.
Час Адвэнту не будзе страчаным, павярхоўным тады, калі мы напоўнім яго любоўю. А ў любоў упісана таксама адрачэнне, адмаўленне ад чагосьці дзеля кагосьці. Найцяжэй даваць любоў, якая з’яўляецца абавязкам. Самая балючая любоў – якую атрымліваюць з літасці. Самая бедная любоў – якую трэба купіць. Езус не падлічвае, дае нам усё. Усю сваю любоў!
Бог не спяшаецца. Бог чакае... Чакае сустрэчы з чалавекам.
Падумаем, ад чаго б мы маглі адмовіцца ў сёлетні Адвэнт дзеля любові да Езуса? Можа, менш тэлебачання? Менш інтэрнэта? Менш камп’ютарных гульняў? Чаго занадта шмат у нашым жыцці?
Mой адвэнтавы шлях да Бога
Прыгожы чалавек блізкі Богу. Пастараемся, каб кожны адвэнтавы дзень крок за крокам набліжаў нас да Бога. Гэта не так проста, але магчыма.
Бог даў чалавеку Слова. Слова, якое сталася Целам. Можна Яго пачуць у Бібліі, можна да Яго дакрануцца на малітве, можна Яго сустрэць у іншым чалавеку… Але для гэтага патрэбна цішыня.
Сучасны чалавек – нявольнік гадзінніка, тэлефона. Ён нецярплівы, прагны да новых уражанняў. Таму паспрабуем у гэты час часцей адкрываць Святое Пісанне. Няхай нашы малітвы не будуць павярхоўнымі і шматслоўнымі. Паспрабуем памаўчаць, услухацца ў голас Бога, у Яго слова на жыццё, наша жыццё. І будзем чакаць у маўчанні, калі прыйдзе.
Паводле “Слова Жыцця”, кс. Юрый Марціновіч
Да шматлікіх старых звычак у апошнія гады дадалася новая – пастаяннае пераскокванне па тэлеканалах, інтэрнэт-старонках і розных паведамленнях у тэлефоне. Чалавеку ўсё цяжэй засяродзіць увагу на цэлым фільме ці праграме, усё цяжэй прачытаць поўнасцю кнігу ці нават большы артыкул, асабліва калі гэта патрабуе роздуму. Таксама ўсё цяжэй выслухаць кагосьці да канца і прыняць цвёрдае, канчатковае жыццёвае рашэнне. Лепш не думаць і пачакаць.
Спасланне Святога Духа з’яўляецца дапаўненнем перамогі Езуса над смерцю і грахом. Мы таксама кажам, што гэта вывядзенне апосталаў з утульнага, але невялікага Вячэрніка, каб прапаведаваць Евангелле. Урачыстасць Спаслання Святога Духа, якую мы штогод святкуем праз пяцьдзесят дзён пасля Вялікадня, з’яўляецца таксама днём нараджэння Касцёла – святой супольнасці, дзе мы ўсе “народжаныя” для вечнага жыцця: мы былі мёртвыя, але дзякуючы моцы Бога, Святога Духа, сапраўды жывём.
У спешцы лёгка выпусціць гэта з-пад увагі, засяродзіцца на фрагментарным прыняцці хрысціянства – таго, што прасцей і што ў дадзены момант здаецца нам найбольш патрэбным. Ад вялікіх заяў ісці за Езусам мы вельмі хутка пераходзім да адпушчэння сабе выбраных самімі намі грахоў, а ад цвёрдых пастаноў – да паддавання спакусам, таму што менавіта гэтая адна абраная спакуса не мае права падвяргацца гаючай сіле Уваскрослага. Мы духоўна пераскокваем з канала на канал, ні на чым не засяроджваючыся. Не прымаем канчатковых рашэнняў, бо, можа, нешта яшчэ зменіцца, у нас ці ў іншых адчыняцца нейкія іншыя дзверы. Мы чакаем.
Урачыстасць Спаслання Святога Духа сёлета адзначаем 28 мая.
Святы Дух выводзіць апосталаў з Вячэрніка, каб яны абвяшчалі Евангелле, каб сталі вучнямі-місіянерамі. Святы Дух прыходзіць для таго, каб надаць ім пачуццё веры, дапамагчы ў распазнанні таго, што павінна быць мэтай іх жыцця. Таму ў кожнай сітуацыі – незалежна ад стану жыцця, незалежна ад здароўя і хвароб, незалежна ад недахопаў, заган і грахоў, якія зноў і зноў паўтараюцца, – яны павінны быць вучнямі-місіянерамі Добрай Навіны.
І такім чынам з нашага жыцця, поўнага сумненняў і расчараванняў, Бог робіць матэрыял, гліну для новага апостала, вучня-місіянера. На практыцы многа не трэба, дастаткова паддацца дзеянню Святога Духа. Трэба пагадзіцца на такое пакліканне, прыняць канкрэтнае рашэнне сведчыць пра Яго, перастаць духоўна пераскокваць па навінах, каб не ўспрыняць іх сур’ёзна. Дух Праўды прыводзіць да ўсёй праўды, а не толькі да нейкай частковай. Таму неабходна ўсвядоміць, што я любімы Творцам, маё жыццё мае сэнс і можа прынесці шмат плёну.
Святы Праваслаўнай Царквы Серафім Сароўскі казаў, што галоўная мэта хрысціянскага жыцця – атрымаць Святога Духа.
Час перастаць думаць пра Святога Духа як пра нейкага казачнага персанажа, які падказвае на экзамене, які адказ выбраць, або як пра голуба, які недзе высока вісіць над алтаром. Гэта Бог, які сам прыносіць нам Добрую Навіну аб смерці і ўваскрасенні Хрыста, хоча, каб яны сталі найважнейшымі падзеямі ў нашым жыцці, надалі яму адзінства і згоду, а таксама падштурхнулі дапамагаць бліжнім у падобным жыццёвым выбары. Бог не чакае і вырывае з чакання нас.
Кс. Юрый Марціновіч